KRANK Art Gallery’nin yeni Sergisi “Sıkıştır ve Duraklat” zamanın ne’liği üzerine yeniden düşündürüyor

KRANK Art Gallery, 21 Kasım- 9 Ocak tarihleri arasında Aslı Işıksal’ın “Sıkıştır ve Duraklat / Zip & Pause” başlıklı sergisine ev sahipliği yapıyor. Sergi, tüm dünyanın aynı anda deneyimlediği bir sürecin yarattığı etkiyi zaman ve eylemlilik kavramları üzerinden ele alıyor.

Olağan akışta, günlük deneyimlerimiz ile zaman arasında bir bağ kurmak için herhangi bir aracıya gerek duymayız. Dolayısıyla zamanı deneyimlemek, kendiliğinden yapılabilecek kadar basit bir olaydır. Bu durum, çoğumuzun zaman kavramı üzerinde düşünmemize gerek kalmadan, hakkında bilgi sahibi olduğumuz kanısına varmamıza neden olmuştur. İmkansızı yaşanabilir kılma potansiyeline sahip teknolojik ve bilimsel gelişmelere rağmen bir virüsün tüm ezberimizi bozduğu bu olağanüstü süreç, zamanın ne’liği üzerine tekrar düşünmemiz gerektiğini açıkça ortaya koymaktadır.

Zamanın ne’liği üzerine geliştirilmiş teoriler, zaman kavramı ile hareket kavramı arasında, ontolojik olarak doğanın incelenmesi bakımından önceliğin hangisinde olduğuna göre farklılaşır. Yani, zamanın mı harekete bağımlı olduğu yoksa hareketin mi zamana bağımlı olduğu sorusudur merkeze alınan. Aristoteles, zamanı, hareket halinde olan varlıkların birbirleriyle kurdukları öncelik ve sonralık ilişkisi olarak ortaya koymuştur. Dolayısıyla zaman için gerekli olan tek şey harekettir. Mutlak zaman anlayışı ise aynı mekan kavramı gibi, zamanın da her türlü hareketten ve evrendeki tüm varlıklardan bağımsız olarak kendi başına bir varlık teşkil ettiğini savunur.

Aslı Işıksal, zihinsel ve fiziksel olarak içeriye çekilmek durumunda kaldığımız ve belirsizliğin hakim olduğu bu zaman dilimini, durup, gözlemlemek için bir fırsat olarak değerlendirmiştir. “Sıkıştır ve Duraklat” adlı sergisinde sanatçı; insan eylemliliğinin, her koşulda merkezde olmasına daha fazla direnemeyen doğanın, hareket alanımızı kısıtlaması ile bir tür sıkışma duygusu yarattığına dikatimizi çekmek ister. Zorunlu olarak eylemsizlik haline geçtiğimiz şu günlerde, hareketin ve nesnenin olmadığı bir koşulda zamanda asılı kalmış varlıklara dönüşümümüzü mercek altına alır.

Serginin merkezinde yer alan üç boyutlu baskı üzeri plastik kaplama tekniği ile yapılan gerçek boyutlu insan figürü, Goya’nın “Aklın uykusu canavarlar doğurur” adlı gravüründen yola çıkarak gerçekleştirilmiştir. Goya’nın bu gravüründe, uyuyan figürün arkasında uçuşan şeytani yaratıklar resmedilmiştir. Akıl devre dışı kaldığında veya uyku hâlindeyken bu yaratıklar felâketlerin habercisi olmaktadır. Aslı Işıksal’ın, insanı tedirgin eden birebir boyutlardaki uyuyan figürü, plastikten söze doğru akan, karanlığın boşluğunda yer aralayan rüyaların dili gibi çıkmaktadır karşımıza.

Sanatçının, kağıt üzerine mürekkeple gerçekleştirilmiş yangın diptiğine, bu yangına aldırış etmeden uyumaya devam eden, kendi iradesinden çıkan sessizliği ile üç boyutlu baskı figürler eşlik ediyor. Kağıt üzerine çivi bant ve iple oluşurduğu bir diğer ensatalasyonu ile sanatçı, insanın eylemsizliği ile zamanda asılı kalma halini betimlerken, insanın dünyaya çakılı olma gerçeğini minimalist bir üslupla dile getirmektedir.

İçeriden küçük ekranlar aracılığıyla doğayı anlamaya çalışma deneyimimizden yola çıkarak oluşturulan “Sıkıştır ve Duraklat” sergisi, sadece bu iki durumun yarattığı atmosfer ile değil, aynı zamanda yavaş yavaş çözülme hali ile de ilgilenmektedir.

Kavramsal olarak ilişkisel zaman teorisi, şimdi ile birlikte geçmişin de ontolojik bir gerçeklik olduğunu, geçmiş ve şimdinin var olanları meydana getirdiğini savunmaktadır. Var olmayan zaman dilimi ise gelecek zamandır. Gelecek zamanın varlığa geliş süreci ise geçmişin geleceği, şimdi haline dönüştürmesidir. Tek başına şimdi, hiçbir gerçekliği sağlayamazken geçmiş ile şimdi arasındaki bu ilişki, varlığı, değişimi ve zamanın akışını açıklamaktadır. Aslı Işıksal için ümit vaadedecek bir gelecek tasavvuru, yeryüzü ile daha köklü bir iletişim, bakışımızın değişmesi ve benliğimizin yeniden filizlenmesi, tüm bu durma sürecini tersine çevirme umudunu da içinde barındırmaktadır.

“Zip & Pause”

Aslı Işıksal

21 November – 9 January

In the ordinary flow of things, we do not need any form of mediation to establish a connection between our daily experiences and time. Therefore, the experiencing of time is an event that is simple enough to be accomplished of its own accord. This situation has led most of us to believe that we have enough knowledge about time without actually having to think about it. This extraordinary process, where a virus – despite the technological and scientific developments that have the potential to bring the impossible within reach – has thrown us all into disarray, clearly shows that we need to rethink the quiddity of time.

Through the concepts of time and agency, the exhibition “Zip & Pause” explores the effects of a process experienced simultaneously around the entire world.

The theories developed on the quiddity of time differ in relation to the concept of time and the concept of motion, depending on which one of these was given priority in the ontological study of nature. In other words, the question of whether it is time that is dependent on motion or motion that is dependent on time is given the centre stage. Aristotle had considered time as the relationship that beings in motion establish with one another with respect to the before and after. Therefore, motion is all that is needed for time. The conception of absolute time, on the other hand, argues that, just like the concept of space, time constitutes an entity on its own, independent of all motion and beings in the universe.

Aslı Işıksal has seized this stretch of time, during which we had to retreat both mentally and physically, a time dominated by uncertainty, and she perceived it as an opportunity to stop and observe. In her exhibition, titled “Zip & Pause”, the artist wishes to draw our attention to the fact that nature – unable to cope with human agency taking centre stage in all set of circumstances – had imposed limits on our field of action, thereby creating a sense of compression. In these days of forced inertia, the artist examines our transformation into beings suspended in time, in a situation without motion or an object.

The life-size human figure, in the form of a three-dimensional print coated in plastic, positioned at the centre of the exhibition, was created based on Goya’s etching, “The Sleep of Reason Produces Monsters”. In the etching of Goya, demonic creatures fluttering behind the sleeping figure were depicted. In the absence of reason or in the state of sleep, these creatures are harbingers of disaster. Aslı Işıksal’s disconcerting sleeping figure in a one-to-one scale appears to be somewhat akin to the language of dreams making room in the void of darkness, flowing from plastic towards the lexical.

The artist’s fire diptych – executed using the technique of ink on paper – is accompanied by three-dimensional printed figures, who continue sleeping without paying attention to the fire, buried in an unintentional silence. Depicting the human being’s state of inertia and the condition of being suspended in time through the use of nails, adhesive tape and rope on paper in another installation, the artist expresses the fact of being pinned down on Earth in a minimalist style.

Setting out from our experience of trying to understand nature through small screens indoors, the “Zip & Pause” exhibition deals not only with the atmosphere created by these two situations, but also with the condition of gradual dissolution.

Conceptually, the relational theory of time argues that together with the present, the past is also an ontological reality, and that the past and present constitute all that exists. The expanse of time that is non-existent is the future. The process through which the future comes into being is the past transforming the future into the present. While the present alone cannot establish any reality, this relationship between the past and the present accounts for existence, change and the flow of time. For Aslı Işıksal, the vision of a promising future, a more profound communication with the earth, a change in our outlook and the reflourishing of the self also embodies the hope of being able to reverse this whole process of standstill.